Površina Meseca bila užarena

08:32 22. 08. 2024. FoNet | Dušan Krunić

AHMEDABAD - Mesečev južni pol nekad je bio pokriven morem rastopljene lave, tvrde indijski naučnici koji su objavili nove rezultate istraživanja svemirske misije Čandrajan 3 koja se na Zemljin satelit spustila krajem avgusta prošle godine, javlja naučni časopis Nejčr (Nature).

To otkriće podržava dosadašnju teoriju o nastanku satelita prema kojoj je Mesec formiran pre oko 4,5 milijarde godina, kao i da je njegova površina bila pokrivena okeanom lave koji se postepeno hladio milijardama godina.

Tokom ovog procesa hlađenja u više slojeve užarenog okeana isplivao je lakši mineral feron anortozit (ferroan anorthosite) od koga se formiralo stenje i kamenje na gotovo celoj površini satelita, kaže član istraživačkog tima svemirske laboratorije u Ahmedabadu u Indiji dr Santoš Vadavale.

U sklopu misije Čandrajan 3 na Mesec je dospeo i rover po imenu Pragjan, koji je desetak dana na površini Meseca obavljao ispitivanja na ukupno 23 lokacije. Obavljena su merenja sa alfa-partikl rendgenskim spektrometrom i sakupljeni uzorci čijim kasnijim proučavanjem je ustanovljeno prisustvo velikih količina lakog minerala feron anortozita.

Ovo i nije bilo veliko iznenađenje, jer je mineral bio detektovan i na drugim područjima, ali njegovo prisustvo prvi put je dokumentovano i naučno objašnjeno na do sada potpuno neistraženom, južnom polu Meseca, dodaje dr Vadavale.

Postoje mnoge teorije o nastanku Zemljinog satelita i jedna od najprihvatljivijih je ideja da se relativno brzo nakon formiranja Sunčevog sistema, veliko svemirsko telo sudarilo sa našom, tada užarenom planetom i da je u toj katastrofi odvojen deo Zemljine mase od koje je formiran Mesec.

Popularna je i teorija prema kojoj je Mesec bio lutajuće telo koje je formirano daleko od našeg Sunčevog sistema ali je, prolazeći pored naše planete, zauvek zarobljeno Zemljinom gravitacionom moći.

Tu je, zatim, takozvana kondenzaciona teorija koja smatra da su sva tela u našem sistemu, pa dakle i Mesec, nastali od nebule prašine i gasa koji su se, usled delovanja gravitacije, kondenzovali u čvrsta svemirska tela.

Česte su i tvrdnje da su se i Zemlja i Mesec formirali u isto vreme od gigantskog užarenog protoplanetarnog diska.

Neki naučnici zagovaraju i takozvanu teoriju fizije koja kreiranje Meseca objašnjava time da se pre više milijardi godina užarena Zemlja vrtela velikom brzinom oko svoje ose i da je Mesec nastao odvajanjem tadašnjeg spoljnog omotača naše planete. (kraj) vbr/kru/dj

Share: